Ornitologia terapeutyczna – jak obserwacja ptaków może pozytywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i poprawę funkcji poznawczych?

18/03/2023
trening funkcji poznawczych obserwacja ptaków neuropsychologia leczenie depresji nastrój samopoczucie kontakt z naturą
Czym jest ornitologia?

Ornitologia jest dziedziną zoologii, zajmującą się badaniem ptaków. Obejmuje również szeroko pojętą ekologię zwierząt, czyli aspekty dotyczące rozmnażania, pierzenia, żerowania, a także fenologię i wędrówki ptaków. Można powiedzieć – jest to naukowe obcowanie z ptakami.

TERAPEUTYCZNE WŁAŚCIWOŚCI OBSERWACJI PTAKÓW

Określenie “ornitologia terapeutyczna” to próba zrozumienia, jak prowadzenie obserwacji ptaków wpływa na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Istnieją badania dowodzące korzystnego wpływu ptaków i aktywności z nimi związanych na poprawę samopoczucia. Lubimy to, co znamy, dlatego rozpoznawanie ptaków i przypisywanie im nazw pogłębia relację z przyrodą.

Ptaki niemal na każdym kroku towarzyszą człowiekowi w codziennym życiu – zakładają gniazda w pobliżu ludzkich siedlisk, umilają śpiewem spacery po parkach, lasach, a nawet drogę do pracy, sprawiają radość dzieciom karmiącym je przy pobliskim stawie, są umieszczane w herbach, stanowią natchnienie dla poetów, występują w przysłowiach, aż wreszcie wypatrywane na niebie zwiastują wiosnę i nadchodzące zmiany.

Ptaki mogą wykazywać funkcje terapeutyczne analogicznie do innych zwierząt  (np. psów), z tą różnicą, iż nie wymagają bliskości, kontaktu, lecz przeciwnie – dystansu.

OBSERWACJA PTAKÓW JAKO TERAPIA FUNKCJI POZNAWCZYCH

Obserwacja dziko żyjących ptaków to aktywność multisensoryczna, która wymaga zaangażowania szeregu funkcji poznawczych stwarzając tym samym idealne, pozbawione nadmiernego napływu bodźców warunki.  Podczas spaceru połączonego z wypatrywaniem i rozpoznawaniem gatunków stymulujemy:

  • funkcje wykonawcze (zaplanowanie czasu na obserwację, trasy spaceru, przygotowanie sprzętu);
  • umiejętność przewidywania i korzystania z doświadczenia (wiedza, gdzie, o jakiej porze, w jakich warunkach może pojawić się konkretny gatunek);
  • pamięć semantyczna (łączenie poszczególnych cech z nazwą gatunku);
  • koncentracja uwagi w modalności wzrokowej i słuchowej (trzeba być niezwykle czujnym, by dostrzec przemykające zwierzę, wychwycić odgłos);
  • pamięć wzrokowa (utrzymanie w pamięci cech wizualnych gatunku, który chcemy sprawdzić np. w atlasie);
  • gnozja wzrokowa i analiza cech szczegółowych (analiza wielkości, koloru, długości dzioba, rozpiętości skrzydeł, itd.);
  • gnozja słuchowa (różnicowanie i rozpoznawanie odgłosów).
obserwacja ptaków terapia funkcji poznawczych pamięci neuropsychlogia psycholog radom mindfullness uważność radom samopoczucie depresja nastrój

Badania przeprowadzone w USA wykazały, że osoby zainteresowane poznawaniem nowych gatunków i uczeniem się nowych cech, przypominając sobie detale obserwacji, doskonale pracują nad usprawnieniem pamięci ogólnej – łatwiej zapamiętują inne rzeczy, w tym listy zakupów.

Ptasie śpiewy wykorzystuje się również w terapii laryngologicznej w celu poprawienia zdolności zapamiętywania szczegółów dźwięków, stymulowania wrażliwości na specyficzne tony i poprawności dyskryminacji słyszanych dźwięków.

obserwacja ptaków terapia funkcji poznawczych pamięci neuropsychlogia psycholog radom mindfullness uważność radom samopoczucie depresja nastrój żuraw
OBSERWACJA PTAKÓW A NASTRÓJ

Świat się kręci, wszystkie aspekty naszego życia ulegają nieustannym zmianom, natomiast przyroda cechuje się stabilnością i stałym rytmem. Ptaki depresji nie wyleczą, ale chęć ich obserwacji prowokuje do kontaktu z naturą, który najzwyczajniej w świecie poprawia nastrój, redukuje poziom napięcia, zmniejsza poziom lęku i stresu. Budowanie nowych sieci społecznych, wypracowanie rutyny regularnych obserwacji, podnoszenie poczucia własnej wartości związanego z rozpoznawaniem nowych gatunków ma wspomagające zastosowanie w leczeniu zaburzeń nastroju.

Badanie Ryana Hammouda i zespołu z King’s College London przeprowadzone między kwietniem 2018 roku a październikiem 2021 roku za pomocą aplikacji Urban Mind wykazały bezpośredni związek między widzeniem lub słyszeniem ptaków a pozytywnym nastrojem.

Obserwacja ptaków jest jednym ze sposobów praktykowania mindfullness, tłumaczonego jako uważność, uważna obecność czy pełnia świadomości. Przypatrywanie się szczegółom upierzenia pomimo niepogody czy niepewnych spojrzeń innych stanowi prawdziwy trening uważności.

“Udaj się choćby w najbliższą okolicę domu. Wycisz się. Spójrz na ptaki. Nawet najpospolitsze gatunki dostarczają wielkiej radości. Zapamiętaj ich cechy diagnostyczne, porównaj z informacjami w Internecie i przewodnikach. Czy wszystkie z tych cech dostrzegłeś? Czy potrafisz je wymienić? W jakich warunkach obserwowałeś ulubione gatunki? Jakie okoliczności sprawiły, że masz je ciągle w pamięci?”

– Tryjanowski, Murawiec “Ornitologia terapeutyczna”

obserwacja ptaków terapia funkcji poznawczych pamięci neuropsychlogia psycholog radom mindfullness uważność radom samopoczucie depresja nastrój żuraw

W dzisiejszych czasach obserwuje się zjawisko “deficytu natury”. Stan ten objawia się nie tylko skupieniem na świecie wirtualnym i brakiem świadomości tego, co dzieje się za oknem, ale też coraz rzadszymi i nieprawdopodobnymi odwołaniami przyrodniczymi w sztuce, bajkach czy popkulturze. Deficyt kontaktu z naturą, pojawiające się uczucie pustki i tęsknoty określa się mianem biofilii. Okazuje się, że kontakt z naturą jest niezbędny dla naszego zdrowia psychicznego i fizycznego.

Odniesienie  psychologicznej korzyści z obcowania z przyrodą nie wymaga bycia ekspertem. Wystarczy pewien poziom wiedzy i zaangażowania. Ważnym jest, by robić to z przyjemnością, a nie na siłę. Nie wychodzić zestresowanym, spiesząc się, by wrócić. Przyjemność z samej obserwacji środowiska powinna być czynnikiem motywującym. Nawet, kiedy nie trafiamy na rzadkie osobniki jest okazją do zaczerpnięcia ruchu, wyciszenia, odnalezienia balansu między pracą a czasem wolnym, treningu uważności i funkcji poznawczych. Ornitologiczne wyprawy nigdy więc nie są bezproduktywne.

Więcej na temat oddziaływania kontakrów z ptakami na sferę psychiczną człowieka przeczytacie w “Ornitologii terapeutycznej” Piotra Tryjanowskiego i Sławomira Murawca.

 

Źrodła
Busse P. (red.) 1990. Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Wiedza Powszechna, Warszawa
Tryjanowski, P., Murawiec, S., (2021. Ornitologia terapeutyczna. Ptaki – zdrowie – psychika.
https://zdrowie.pap.pl/psyche/ptaki-poprawia-ci-nastroj
https://psychologiawpraktyce.pl/artykul/terapeutyczna-moc-podpatrywania-ptakow

64 thoughts on “Ornitologia terapeutyczna – jak obserwacja ptaków może pozytywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i poprawę funkcji poznawczych?”

  1. Paweł

    Znakomity artykuł, dziękuję. To takie ważne aby uświadamiać jak ważna jest dla zdrowia i równowagi przyroda i kontakt z nią.

    Reply
  5. PhilCok

    হাই, আমি আপনার মূল্য জানতে চেয়েছিলাম.

    Reply
  54. Abidarind

    Interestingly, in a clinical study of nursing home residents, attaching a pad with lavender oil onto the neckline of clothing daily for one year reduced fall risk by 43 percent and the number of falls per person by 49 percent buy priligy dapoxetine online PMID 35574488 Free PMC article

    Reply
  58. Brianpof

    Hiring https://findapro.deltafaucet.com/contractors/knight-plumbing-llc-38333-sheridan-co was a game-changer for my home renovation project. From the initial consultation to the terminating walkthrough, their professionalism and savvy were evident. The body was communicative, ensuring I was informed at every stage. Their prominence to specify was spotless, transforming my idea into actuality with precision. Teeth of a occasional unexpected challenges, they adapted swiftly, keeping the concoct on track. The mark of work exceeded my expectations, making the investment worthwhile.

    Reply
  59. Stevenfut

    Fatiguing thc drink delivery has been perfectly the journey. As someone rapier-like on natural remedies, delving into the coterie of hemp has been eye-opening. From THC tinctures to hemp seeds and protein pulverize, I’ve explored a type of goods. Teeth of the disorder surrounding hemp, researching and consulting experts tease helped pilot this burgeoning field. Inclusive, my sophistication with hemp has been positive, gift holistic well-being solutions and sustainable choices.

    Reply
  61. Mattiecer

    CBD (cannabidiol) like https://www.cbdmd.com/blogs/posts/what-is-cbn-benefits-effects-more is a non-psychoactive also fuze set in cannabis. It’s widely employed in the direction of potential benefits like reducing anxiety, improving take a nap, and relieving drag without the « towering » associated with THC. Accessible in oils, gummies, creams, and more, it’s standard with a view wellness and medicinal uses.

    Reply
  63. seriate

    Helⅼo i am kavin, its my first occasion to commеntіng
    anywhere, when i read this piece of writing i thought i could
    also make comment due to this good article.

    Reply
  64. https://U7bm8.mssg.me/

    Woah! I’m really digging the template/theme of this blog.
    It’s simple, yett effective. A lot of times it’s
    tough to get that “perfect balance” between useer friendliness and appearance.

    I must say you’ve done a superb job with this.
    Also, the blog loads extremely faswt for me on Internet explorer.
    Excellent Blog! https://U7bm8.mssg.me/

    Reply

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *