Czym są tiki? Rodzaje tików
Tiki są nagłymi, powtarzającymi się, stereotypowymi ruchami bądź wokalizacjami o charakterze reakcji mimowolnych. Można podzielić je na tiki proste (obejmujące małe grupy mięśni, określoną część ciała) i tiki złożone (obejmujące większą powierzchnię ciała – kilka grup mięśniowych.
Do najczęściej występujących tików ruchowych należą:
• mruganie,
•poruszanie głową,
•marszczenie czoła i nosa,
•poruszanie ustami,
•machanie rękami,
•podskakiwanie,
•dotykanie przedmiotów lub osób.
Wśród tików głosowych pojawiają się:
•chrząkanie,
•klikanie językiem,
•pociąganie nosem,
•nerwowy kaszel,
•mimowolny śmiech,
•naśladowanie odgłosów zwierząt bądź werbalizowanie pojedynczych słów.
Tiki zazwyczaj poprzedzone są uczuciem dyskomfortu – napięcia, doznań sensorycznych bądź bólu, określanym jako sygnał ostrzegawczy. Nasilają się w sytuacjach stresogennych i gwałtownych, również o pozytywnym zabarwieniu emocjonalnym.
Ze względu na charakter tiki można podzielić na 3 grupy:
1) Tiki przejściowe (przemijające) są to pojedyncze lub mnogie tiki ruchowe i/lub wokalne, które występują kilka razy w ciągu dnia, co najmniej przez 4 tygodnie, ale łączny okres ich trwania jest krótszy niż 1 rok. Początek objawów przypada na okres dzieciństwa i adolescencji.
2) Tiki przewlekłe są to głównie utrwalone tiki ruchowe lub (rzadziej) wokalne. Występują wielokrotnie w ciągu dnia, większość dni okresu trwającego 1 rok od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Tiki przewlekłe nie spełniają kryteriów dla zespołu Tourette’a, gdyż w przebiegu tików przewlekłych nie występują tiki ruchowe i wokalne.
3) Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Tourette’a) jest to kilka tików ruchowych i minimum jeden tik wokalny. Nasilenie tików zmienia się w czasie, mogą pojawiać się okresy remisji choroby trwające do 2 miesięcy.
Przyczyny tików
Powszechne określenie „tik nerwowy” sugeruje z jednej strony, iż przyczyna objawu tkwi w nieprawidłowościach w zakresie układu nerwowego, natomiast z drugiej strony niektórzy sugerowani nazwą doszukują się podłoża w napięciu emocjonalnym, „nerwach”. Prawda leży gdzieś pośrodku, gdyż przyczyny tików są związane z zaburzeniami transmisji neuroprzekaźników w obwodach neuronalnych oraz nieprawidłowościami w równowadze pomiędzy poszczególnymi przekaźnikami. Powyższe zmiany patofizjologiczne zaburzają mechanizmy hamujące aktywność ruchową organizmu. Prawdą jest jednak, że obraz kliniczny zależy od warunków środowiskowych i regulacji emocjonalnej dziecka – napięcie emocjonalne, stres, przebyte traumy rzeczywiście nasilają objawy „tikowe”.
Tiki zwykle pojawiają się między 2. a 15. rokiem życia i osiągają największe nasilenie w okresie dojrzewania („rozkwit” tików przypada zwykle na 7-9. rok życia). Objawy zwykle zaczynają się od pojedynczego tiku o ograniczonej lokalizacji. Najczęściej są to objawy ruchowe: mruganie, potrząsanie głową, grymasy twarzy. Największe nasilenie zwykle obserwuje się po 10 latach od pojawienia się pierwszych objawów. Z wiekiem wykazują tendencję do stabilizacji na pewnym poziomie, często ulegają całkowitemu wyciszeniu.
Tiki najczęściej dotykają dzieci w wieku szkolnym, a ich pojawienie się tłumaczone jest traumatycznymi doświadczeniami, takimi jak rozwód rodziców, rozstanie z opiekunami, śmierć bliskiej osoby czy zmiana szkoły. Tiki często stają się przejawem wewnętrznego niepokoju, niepewności czy strachu i trudności w regulacji emocjonalnej. U podłoża objawów tikowych mogą leżeć również zmiany w obszarach mózgu kontrolujących ruch lub czynniki genetyczne. Mogą również wiązać się z niektórymi jednostkami chorobowymi, m.in. chorobą Huntingtona, porażeniem mózgowym, zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym, ADHD oraz zespołem Tourette’a.
Co robić, kiedy tiki pojawiają się u dziecka?
Przede wszystkim nie należy krytykować i karać – zwracanie uwagi, zapobieganie tikom na siłę, nakłanianie dziecka do zaprzestania tikania może wywoływać niepokój i nerwowość, co sprzyja nasilaniu objawów. Tiki to reakcje mimowolne, co oznacza, że dzieci nie wykonują ich świadomie i nie mają kontroli nad tym kiedy i w jakim nasileniu się pojawią. Dziecko może starać się je stłumić kosztem stopniowego wzrostu niepokoju, aż do ponownego ich wykonania przynoszącego ulgę.
Co mogą zrobić rodzice?
•poszukać pomocy u specjalisty – psychologa, psychoterapeuty, lekarza
•nie zwracać przesadnej uwagi na pojawiające się tiki, a obdarzać dziecko zainteresowaniem, gdy te nie występują,
•nie traktować tików jako porażki i powodu do wstydu,
•nie karać za tiki,
•praktykować techniki relaksacyjne,
•tworzyć przyjazne środowisko i zapewniać dziecko o jego wartości,
•nie dopuszczać do tego, by inni okazywali pogardę, niechęć w stosunku do dziecka prezentującego objawy tikowe.
Do czynników zmniejszających nasilenie tików należą również sen, aktywność fizyczna czy działania wymagające koncentracji i koordynacji ruchowej. Cechą charakterystyczną tików jest możliwość powstrzymania się od ich wykonywania przez jakiś czas, co bywa wykorzystywane podczas oddziaływań terapeutycznych.
Leczenie tików nerwowych – kiedy jest konieczne?
Większość objawów tikowych ma charakter przejściowy (wygaszają się wraz z wiekiem) i nie wymagają leczenia czy interwencji terapeutycznej. W niektórych przypadkach mogą jednak współwystępować z zaburzeniami uwagi, trudnościami w nauce, nadpobudliwością czy trudnościami w zakresie regulacji emocji i utrzymywaniem kontaktów interpersonalnych. Mogą wystąpić również problemy związane z depresją, niepokojem, obsesyjnymi myślami i zachowaniami.
Szczególną uwagę należy zwrócić na:
•tiki, które nie mijają, stają się częste, regularne bądź ich nasilenie utrudnia codzienne funkcjonowanie,
•pojawiają się problemy emocjonalne, smutek, izolacja społeczna,
•tiki powodują ból lub dyskomfort,
•towarzyszą im wybuchy złości bądź samookaleczenia.
Ważna jest diagnoza różnicowa, gdyż tiki mogą przypominać inne schorzenia, w których również pojawiają się ruchy mimowolne, np.:
•chorobę Huntingtona,
•porażenie mózgowe,
•padaczkę,
•zaburzenia kompulsyjne,
•dyskinezy i dystonie.
glycopyrrolate inhaled decreases levels of benperidol by pharmacodynamic antagonism priligy
Mark Papousek Rapid City, SD 8 8 2020 buy priligy 60 Arrow shows flow of oxygenated blood from left ventricle to aorta
I blog quite often annd I genuinely thank you
ffor your content. This article hass truly peaked my interest.
I am going to take a note of your boog and keep
checking for neew details about once a week.
I opted in for your Feeed too. https://Z42mi.mssg.me/